رسانههاي خبري، محافل سياسي و ديپلماتيك، افكار عمومي و شايد بيش از هر كس ديگر، آقاي «ترامپ» رئيسجمهور ايالات متحده آمريكا، منتظر انتشار اخبار و نتايج يك نشست راهبردي در تهران بودند. سفر آقاي «شينزوآبه» نخستوزير ژاپن به تهران، بيش از هر موضوع ديگر تحتالشعاع پيامي قرار گرفت كه او از سوي ترامپ براي رهبر معظم انقلاب اسلامي به همراه داشت. همگان در ايران، منطقه و جهان، در انتظار ديداري بودند كه طي آن، مختصات اين پيام و مهمتر از آن، واكنش نسبت به اين پيام آشكار و رسانهاي ميشود. صبح روز پنجشنبه بيست و سوم خرداد ماه اين ديدار انجام شد و آقاي «آبه» نخستوزير ژاپن، ضمن اشاره به روابط دوستانه دو كشور و ضرورت ارتقاي سطح همكاريها و بيان مطالبي ديگر گفت: «من قصد دارم پيام رئيسجهور آمريكا را به جنابعالي برسانم.» در چنين مواقعي، اولين واكنشهاي مخاطب پيام و چگونگي پاسخ دادن به پيامها و خواستهها، ترسيمكننده آينده خواهد بود. پيامدهنده رئيسجمهور ايالات متحده، گيرنده و مخاطب پيام رهبر معظم انقلاب و انتقالدهنده پيام هم نخستوزير ژاپن است. «من شخص ترامپ را شايسته مبادله هيچ پيامي نميدانم و هيچ پاسخي هم به او ندارم و نخواهم داد.» اين اولين واكنش در قبال پيام، از همه چيز خبر داد و به طور قطع نخستوزير ژاپن هم متوجه شد امام خامنهاي(مدظلهالعالي) با او صريح سخن خواهد گفت. محورهاي پيام آقاي ترامپ كه نخستوزير ژاپن حامل آن بود و واكنشهاي رهبر معظم انقلاب با مخاطب قرار دادن آقاي «آبه» به «ترامپ» به شرح زير است:
1ـ اولين نكته از پيام ترامپ خطاب به رهبر معظم انقلاب آن است كه وي گفته است: «آمريكا قصد تغيير رژيم در ايران را ندارد.»
رهبر معظم انقلاب اسلامي با تأكيد بر اينكه مطالبي كه بيان خواهند كرد، در چارچوب گفتوگو با نخستوزير ژاپن است، با اشاره به اين سخن «آبه» كه ترامپ به او گفته آمريكا قصد تغيير رژيم ايران را ندارد، فرمودند: «مشكل ما با آمريكاييها موضوع تغيير رژيم نيست؛ زيرا آنها اگر چنين قصدي هم داشته باشند، قادر به اجراي آن نيستند. همانطور كه رؤسايجمهور قبلي آمريكا هم در چهل سال گذشته، براي نابودي جمهوري اسلامي ايران تلاش كردند، اما نتوانستند.»
ايشان افزودند: «اينكه ترامپ ميگويد قصد تغيير رژيم را ندارد دروغ است، زيرا اگر ميتوانست اين كار را انجام ميداد اما نميتواند.»
2ـ دومين نكته از پيام ترامپ، درخواست آمريكا براي مذاكره درباره موضوع هستهاي ايران بود.
رهبر حكيم انقلاب اسلامي با اشاره به اين درخواست، بيان داشتند: «جمهوري اسلامي به مدت پنج، شش سال در موضوع هستهاي با آمريكا و اروپاييها در قالب 1+5 مذاكره كرد و به يك نتيجه هم رسيد، اما آمريكا زير اين توافق و قرارداد قطعي زد، بنابراين كدام فرد عاقلي است كه دوباره با كشوري كه زير تمام توافقها زده، مذاكره كند.»
3ـ سومين نكته از پيام ترامپ، بر عزم آمريكا مبني بر جلوگيري از ساخت سلاح هستهاي از سوي ايران تأكيد دارد. رهبر معظم انقلاب با اشاره به سخنان نخستوزير ژاپن مبني بر چنين عزم و ارادهاي از سوي آمريكاييها، اظهار داشتند: «ما با سلاح هستهاي مخالفيم و فتواي شرعي من حرام بودن ساخت سلاح هستهاي است، اما اين را بدانيد كه اگر ما قصد ساخت سلاح هستهاي را داشتيم، آمريكا هيچ كاري نميتوانست بكند و اجازه ندادن آمريكا، هيچ مانعي ايجاد نميكرد.»
4ـ چهارمين نكته از پيام ترامپ، اعلام آمادگي آمريكا براي مذاكره صادقانه با ايران است. حضرت امام خامنهاي(مدظلهالعالي) با اشاره به سخنان «آبه» مبني بر اينكه آمريكاييها آماده مذاكره صادقانه با جمهوري اسلامي هستند، خطاب به ايشان فرمودند: «ما اين حرف را اصلاً باور نميكنيم، زيرا مذاكرات صادقانه از جانب شخصي همچون ترامپ صادر نميشود.» ايشان در همين زمينه تأكيد كردند: «صداقت در ميان مقامات آمريكايي بسيار كمياب است.»
5ـ «مذاكره با آمريكا موجب پيشرفت ايران خواهد شد.» پنجمين پيام ترامپ بود كه آقاي «آبه» به عنوان حامل پيام، آن را در ديدار با رهبر معظم انقلاب اعلام داشت.
رهبر معظم انقلاب اسلامي با اشاره به اين پيام اعلامي از سوي نخستوزير ژاپن، خطاب به وي گفتند: «ما به لطف خداوند بدون مذاكره با آمريكا و با وجود تحريم هم به پيشرفت خواهيم رسيد.»
پيش از اين نيز معظمله در روز 14 خرداد و در مراسم سيامين سالگرد رحلت حضرت امام خميني(ره)، شرط پيشرفت ايران را «نزديك نشدن آمريكاييها» اعلام كرده بودند، بر اساس يك تجربه تاريخي نزديك شدن آمريكاييها به ملت ايران، نه تنها موجبات پيشرفت را فراهم نخواهد كرد، بلكه با انواع توطئهها و فتنهانگيزيها آنان جلوي هر نوع پيشرفت واقعي را خواهند گرفت.
اما نكته قابل توجه در پيام ترامپ، رئيسجمهور ايالات متحده، «نگاه و درخواست ملتمسانه براي مذاكره» است. روح كلي حاكم بر پيام، در همين نكته نهفته است. به عبارت ديگر، همه تلاشهاي ترامپ از زمان خارج شدن آمريكا از برجام تا به امروز، متقاعد كردن و وادار كردن جمهوري اسلامي براي نشستن سر ميز مذاكره با ايالات متحده است. ترامپ برپايي ميز مذاكره با ايران را، يك پيروزي راهبردي و تن ندادن ايران به مذاكره با آمريكا را يك شكست راهبردي براي خود ارزيابي ميكند. تصور ترامپ پيش از خروج از برجام، آن بود كه وي بر اساس «هنر معاملهگري» خود، با خارج كردن آمريكا از برجام و زدن زير ميز مذاكره و معامله قبلي، ايرانيها را در مدت كوتاه چند ماهه، قانع يا وادار به پذيرش مذاكره خواهد كرد؛ اما با گذشت زمان، روز به روز با وجود افزايش فشارها، تحريمها و حتي تهديدات نظامي، احتمال مذاكره ايران با آمريكا كاهش يافته است. هر چند مواضع جمهوري اسلامي و شخص رهبر معظم انقلاب از همان ابتداي خروج آمريكا از برجام در اين زمينه مشخص بود، ولي ترامپ تصور ديگري داشت و ميپنداشت بر اساس همان «هنر معاملهگري» خود، ميتواند بر روي ذهن و تصميمات مقامات جمهوري اسلامي تأثيرگذار باشد و آنان را به پذيرش گزينه مذاكره ترغيب يا مجبور كند. بر همين اساس، ترامپ در سفر به ژاپن، از نخستوزير اين كشور خواست تا حامل چنين پيامي براي رهبر معظم انقلاب باشد؛ اما به نظر همه كارشناسان رهبر فرزانه انقلاب اسلامي در اين ديدار، همان مواضع قبلي مبتني بر استدلال و منطق جمهوري تأكيد كرده و با بيان كلماتي شكست راهبردي ترامپ را به طور قطعي رقم زدند.
معظمله خطاب به آقاي «آبه» فرمودند: «ما معتقديم از طريق مذاكره با آمريكا مشكلات ما حل نخواهد شد و هيچ ملت آزادهاي مذاكره زير فشار را قبول نخواهد كرد.» رهبر معظم انقلاب اسلامي با اشاره به دشمنيهاي چهل ساله آمريكا عليه ملت ايران و يك تجربه در مذاكره هستهاي، افزودند: «اين تجربه ما است و جناب آقاي آبه بدانيد كه ما اين تجربه را تكرار نميكنيم.»